طبق رأی وحدت رویه شورای‌عالی ثبت، مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز همانند بانک‌ها مشمول دریافت خسارات تأخیر تأدیه می‌شوند.

 گزارش پرونده و رأی وحدت رویه شماره 4871 ـ 28 /2/ 1393 شورای عالی ثبت (شعبه اسناد)، بدین شرح است.  

مرجع رسیدگی: شورای‌عالی ثبت (شعبه اسناد)

معترض: بانک سینا

معترض‌عنه: رأی شماره 41631 ـ 16 /5/ 1392 هیئت نظارت استان تهران

موضوع: بند 8 ماده 25 اصلاحی قانون ثبت.

گردش‌کار:

برابر گزارش اداره کل ثبت استان تهران حسب اعلام اداره سوم اجرای اسناد رسمی شرکت مالی و اعتباری سینا به استناد سند رهنی 50457 ـ 28/ 2/ 1387 تنظیمی دفترخانه 65 تهران به منظور وصول مطالبات خود به مبلغ 416/ 476/ 566/ 10 ریال علیه آقای حسن رجبی موحد مبادرت به صدور اجرائیه نموده که اجرائیه صادر و در تاریخ 21/ 11/ 1388 برابر مقررات به نامبرده ابلاغ گردیده است.

متعاقب آن ملک مورد وثیقه به مبلغ 000/ 000/ 500/ 7 ریال ارزیابی شد و در تاریخ 10 /7/ 1391 ملک مورد مزایده قرار گرفت و آقای حسین محمد هاشم تنها خریدار در جلسه شرکت و مورد مزایده را به مبلغ فوق  خریداری و پیش‌نویس سند انتقال اجرائی به دفترخانه ارسال گردید.

سپس بدهکار طی مشروحه‌ای عنوان نموده است که بستانکار در زمان تنظیم سند رهنی در تاریخ 28 /2/ 1387 شرکت مالی و اعتباری سینا بوده و در تاریخ 28/ 12/ 1387 از مؤسسه به بانک تبدیل شده است و دفترخانه علیرغم مندرجات سند رهنی نام بستانکار را بانک اعلام نموده و مؤسسات مالی از وصول خسارت تأخیر معاف و دریافت خسارت مبنی بر اشتباه و خلاف قانون می‌باشد. مراتب به معاونت محترم اجراء گزارش که بدین شرح اظهارنظر نموده‌اند:

«درخصوص مورد گزارش با توجه به اینکه بستانکار پرونده در زمان تنظیم سند رهنی به صورت مؤسسه مالی و اعتباری بوده است. لذا وفق قانون تسری امتیازات خاص بانک‌ها به مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز مصوب 27 /1/ 1381 صرفاً ماده 15 اصلاحی قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 1365 به مؤسسات مزبور تسری یافته و در قانون مزبور ذکری از تسری قانون الحاق دو تبصره به ماده 15 فوق‌‌الذکر نگردیده است. لذا خسارت تأخیر مندرج در تبصره‌های مذکور نیز قابل تسری به مؤسسه مذکور نمی‌باشد».

پس از ابلاغ رأی به طرفین بستانکار (بانک سینا) به نظریه مذکور اعتراض که موضوع در هیئت نظارت مطرح و به شرح زیر انشاء رأی گردید:

(با توجه به محتویات پرونده نظریه معاونت محترم اجراء تأیید می‌شود)

پس از ابلاغ رأی مدیر امور حقوقی بانک سینا با توضیح جریان پرونده اجرائی و ضمیمه نمودن دادنامه شعبه 25 دیوان عدالت اداری (در خصوص مؤسسه اعتباری توسعه) و با ایراد مطالبی که: 1ـ در سال 1376 دو تبصره به ماده 15 قانون عملیات بانکی الحاق گردیده که وفق تبصره یک آن کلیه مراجع قضائی و ادارات ثبت موظف به محاسبه  جرائم و خسارات تأخیر برای بانک ها می‌باشند.

 2ـ براساس قانون تسری امتیازات خاص بانک ها به مؤسسات اعتباری غیربانکی مصوب 1381، کلیه حقوق و امتیازات پیش‌بینی شده برای بانک ها و در تبصره‌های ذیل بند (الف) ماده یک قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین و ماده 15 اصلاحی قانون عملیات بانکی به مؤسسات اعتباری نیز تسری داده شده است.

 3ـ اجرائیه صادره در زمان تبدیل مؤسسه به بانک صادر و عبارت بانک سینا در آن قید شده است و از تاریخ تبدیل مؤسسه به بانک باید جرائم و خسارات نیز به بانک تعلق گیرد به رأی هیئت نظارت اعتراض و درخواست طرح موضوع در شورای‌عالی ثبت را نموده است که پرونده در دفتر نظارت بر اجرای رسمی مورد رسیدگی قرار گرفت و در اجرای تبصره4 ماده25 اصلاحی قانون ثبت قابل طرح در شورای عالی ثبت تشخیص، اینک گزارش فوق به همراه سوابق امر جهت اتخاذ تصمیم تقدیم اعضای محترم شورای عالی می‌گردد.

به تاریخ 28/ 2/ 1393 جلسه شورای عالی ثبت با حضور امضاء کنندگان ذیل تشکیل و پس از طرح موضوع و قرائت گزارش و استماع نظریات کارشناسی ابرازی، اعضای محترم مشاوره نموده و با توجه به ضرورت ایجاد رویه واحد در پرونده‌های مشابه به شرح زیر مبادرت به انشاء رأی وحدت رویه گردید:

رأی وحدت رویه شورای عالی ثبت:

قانون تسری امتیازات خاص بانک‌ها به مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز مصوب سال 1381، مؤسسات مذکور را از کلیه حقوق و امتیازات پیش‌بینی شده برای بانک‌ها در ماده 15 قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب 1365 بهره‌مند کرده است. هر چند در قانون اخیرالتصویب نامی از تبصره‌های الحاقی به ماده 15 قانون یادشده در سال 1376 برده نشده است، لکن از آنجا که تبصره‌های مواد قانون جزء لاینفک آن بوده و قانونگذار با علم به الحاق آنها قانون تسری امتیازات خاص بانک ها به مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز را تصویب نموده، لذا تمام احکام قانونی مندرج در تبصره‌های یک و دو الحاقی به ماده 15 قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال 1376 شامل مؤسسات مالی و اعتباری غیربانکی مجاز نسبت به قراردادهایی که مؤخر برزمان تصویب قانون تسری امتیازات خاص بانک ها به مؤسسات اعتباری غیربانکی مجاز منعقد کرده‌اند جاری است. این رأی برای ادارات اجراء  و هیئت‌های نظارت ثبت اسناد و املاک کشور لازم‌الاتباع است.

محمد ناصری صالح‌آبادی 

رئیس شعبه 20 دیوان‌عالی کشور

نبی‌اله داودی مازندرانی

رئیس شعبه 9 دیوان‌عالی کشور

محمدمهدی انجم شعاع

معاون امور اسناد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور